Inge de Wolf, hoogleraar aan de Universiteit Maastricht, heeft een unieke combinatie van praktijkervaring en wetenschappelijke kennis in het onderwijs. Inge is één van de grondleggers van Ontwikkelkracht en medeverantwoordelijk voor het LerarenLab van Education Lab. We spreken haar over het LerarenLab.
Ervaring
"Ik kom uit een onderwijsgezin en heb altijd een passie gehad voor zowel de praktijk als de wetenschap”, zegt Inge. "Mijn missie is het stimuleren van evidence-informed werken, waarbij we kennis uit onderzoek gebruiken om de onderwijspraktijk te verbeteren.” Inge heeft tijdens haar carrière ervaring opgedaan in het buitenland, waar evidence-informed onderwijs al langer de norm is. "In landen zoals de Verenigde Staten en Engeland gebruiken ze wetenschap al veel vaker om de kwaliteit van scholen te verbeteren. Nederland loopt hierin nog achter”, legt ze uit.
Momenteel werkt Inge drie dagen per week als hoogleraar aan de Universiteit Maastricht en is ze oprichter en directeur van Education Lab. Daarnaast werkt ze twee dagen per week bij het NRO (Nederlands Regieorgaan Onderwijsonderzoek) aan de oprichting van een kennisinstituut voor het Nederlandse onderwijs. "Het doel is om de verduurzaming van Ontwikkelkracht te realiseren en een permanente plek in ons onderwijsbestel te geven”, zegt Inge. "We willen dat leraren, verbeterteams en anderen toegang hebben tot kennis over wat wel en niet werkt in het onderwijs.”
Toen kwam het idee om deze initiatieven te combineren en zo is Ontwikkelkracht ontstaan.
Ontwikkelkracht
Ontwikkelkracht ontstond uit twee initiatieven die dezelfde doelstelling hadden: lerarenteams ondersteunen met tijd, geld en kennis. "Jasper Rijpma (Groeikracht) wilde vanuit de onderwijspraktijk dat lerarenteams ondersteund werden om de juiste verbeteringen door te voeren, terwijl wij vanuit de wetenschap een kennisinfrastructuur wilden opzetten voor het Nederlandse onderwijs”, vertelt Inge. “Toen kwam het idee om deze initiatieven te combineren en zo is Ontwikkelkracht ontstaan.”
Education Lab is een van de aanbieders van Ontwikkelkracht. Hier vallen twee labs onder: het TaalLab en het LerarenLab. Inge houdt zich bezig met het LerarenLab. Binnen dit lab heeft Education Lab verschillende programma's en projecten opgezet:
Extra en andere handen in de klas
We onderzoeken of extra ondersteuning door studenten de werkdruk van leraren kan verlichten. Studenten werken in tweetallen met een vaste leraar en nemen een deel van de lessen over. We evalueren de praktische effectiviteit en voordelen voor leraren, leerlingen en studenten.
Anders organiseren
Het herstructureren van de onderwijstijd kan het lerarentekort verminderen. We onderzoeken succesvolle benaderingen uit binnen- en buitenland en focussen op best practices voor leraren en leerlingen, werkend aan effectieve oplossingen.
Werkdruk en welzijn leraren
Er is te weinig aandacht voor het mentale welzijn van leraren, wat bijdraagt aan het lerarentekort en lagere leerlingprestaties. Dit project onderzoekt de impact van werkdruk en welzijn op scholen en richt zich op manieren om werkdruk te verminderen en welzijn te verbeteren.
Professionalisering en inductie
Effectieve ondersteuning van startende leraren via inductieprogramma's kan hun professionaliteit versterken en vroegtijdig vertrek voorkomen. We onderzoeken welke onderdelen effectief zijn en ontwikkelen een pilot voor bredere toepassing.
Hybride onderwijs
We onderzoeken hoe hybride onderwijs een gevarieerd aanbod kan behouden en extra ondersteuning kan bieden bij lerarentekort. We focussen op effectieve aspecten en werken samen met scholen aan een haalbare 'Flipping the Classroom' aanpak.
Lerarenopleidingen
Veel lerarenopleidingen kampen met hoge uitval. We onderzoeken manieren om dit te verminderen. Samen met een lerarenopleiding ontwikkelen we een programma om de uitval terug te dringen en analyseren we de curricula in relatie tot uitval na de opleiding.
Zij wilde hun kennis en ervaring hierover delen.
LerarenLab
Het afgelopen jaar werkte het LerarenLab nauw samen met scholen om innovatieve maatregelen tegen het lerarentekort te testen. Zo werken bijvoorbeeld samen met de Jan Ligthartschool in Arnhem aan inductieprogramma’s voor nieuwe leraren. “Deze school is zelf al een hele tijd bezig met de begeleiding van nieuwe leraren. Zij waren bereid hun kennis en ervaring hierover te delen”, vertelt Inge. "We moeten beginnende leraren begeleiden, een soort mentor geven. Je moet ze nog specifiek bijscholen en het is belangrijk dat zij met lotgenoten contact hebben, andere beginners, om ervaringen te delen”, legt Inge uit.
De school ging in samenwerking met een wetenschapper aan de slag. “We hebben nu een aantal andere scholen gevonden die de aanpak van de Jan Ligthartschool gaan testen. Vervolgens willen we dit perfectioneren en de wetenschappelijke effecten in kaart brengen.”
Een ander voorbeeld is de samenwerking met het Spinoza Lyceum, waar ze het concept van extra handen in de klas onderzoeken. “Het komend jaar starten studentenduo's die ook echt leraren gaan ondersteunen. Hierbij willen we kijken naar wat werkt. Wat hebben leerlingen eraan? Wat hebben leraren eraan? Uit literatuurstudie zien we deze ondersteuning lijdt tot betere resultaten voor de leerlingen, maar nu gaan we dit zelf testen”, legt Inge uit. Het eerste jaar stond in het teken van het onderzoeksplan en het komende jaar komt dit plan tot uiting.
Op het Zuider Gymnasium in Rotterdam experimenteren ze met hybride onderwijsvormen. “Het gaat op een digitale instructie, waarna je de verwerking in de klas doet.” Ook hierbij hoopt het LerarenLab de werkdruk op leraren af te nemen.
Anders organiseren is een hele grote vraag vanuit de praktijk. “Hoe doen we dit verantwoord? Er was een neiging om te klassen groter te maken, onbevoegde voor de klas te zetten of een vierdaagse schoolweek in te lassen, maar dit zijn geen bewezen aanpakken. We gaan hier nu gedegen onderzoek naar doen”, legt Inge uit.
Inge benadrukt dat het belangrijk is om niet alleen nieuwe leraren aan te trekken, maar ook om de uitval te verminderen. "Een kwart van de beginnende leraren vertrekt binnen drie jaar. Dat is dweilen met de kraan open," zegt ze.
Bekendheid
De bekendheid is het grootste knelpunt waar ze tegenaan lopen. “Hoe kunnen we dit nou, zo goed als mogelijk, onder alle scholen brengen?” Vraagt Inge zich af. "Ik vind het echt belangrijk dat we meer bekendheid genereren. Tot nu toe hebben we daar te weinig aandacht aan besteed. We kunnen al veel meer betekenen, maar dan moeten we actiever werken aan die bekendheid”, legt ze uit.
Langzaam ziet Inge wel steeds meer vingers omhoog gaan als zij vraagt wie er al wel bekend is met de labs en Ontwikkelkracht. “Het is goed om te zien dat langzaam meer mensen bekend raken met Ontwikkelkracht, maar het merendeel is nog niet op de hoogte. Dat is iets wat we willen laten groeien. Dit was een belangrijke les van het afgelopen jaar en het maakt ons ook kwetsbaar. Het is belangrijk dat heel Nederland Ontwikkelkracht beter begrijpt. Ook in de Tweede Kamer. We moeten meer ambassadeurs vinden, meer scholen erbij betrekken. Die beweging verwacht ik wel te zien ontstaan”, zegt Inge.
Ze maken zelf ook hele grote stappen in hun eigen ontwikkeling.
Komende tijd
De scholen die nu meedoen, voelen zich steeds meer ambassadeur van de aanpakken. “Ze ontwikkelen het samen met de wetenschappers en dat maakt het heel erg eigen. Daarnaast maken ze zelf ook hele grote stappen in hun eigen ontwikkeling”, vertelt Inge. Dit zie je terug tijdens de labdagen. “De scholen krijgen een podium en daar maken ze trots gebruik van.”
Het komende schooljaar staat in het teken van het verder verfijnen van de aanpakken op basis van de eerste resultaten. Het LerarenLab blijft zich richten op duurzame en effectieve oplossingen voor het lerarentekort, met een focus op wetenschappelijke onderbouwing en toepasbaarheid in de praktijk. De eerste resultaten van LerarenLab zijn veelbelovend en Inge kijkt uit naar de volgende stappen. "We willen de meest succesvolle programma's grootschalig uitproberen en wetenschappelijk verantwoorden”, zegt ze. "Ons doel is duurzame en schaalbare innovaties voor het Nederlandse onderwijs te ontwikkelen.”
Leer meer over Education Lab.