Het is aanbevolen in het reguliere onderwijs met maximaal drie niveaugroepen te werken. Dit is een uitdaging in het speciaal basisonderwijs (sbo) vanwege de grote verschillen tussen leerlingen. Een flexibele aanpak, waarbij de leerkracht regelmatig de groepssamenstelling herziet op basis van individuele ontwikkelingen, is effectief. Voor gerichte extra ondersteuning in het leesonderwijs is het essentieel eerst de leerachterstand of leesproblemen goed te diagnosticeren. Voor het rekenonderwijs geldt een vergelijkbare aanpak, hoewel dit nog niet specifiek in het sbo onderzocht is.
Speciaal basisonderwijs
Leerlingen in het speciaal basisonderwijs (sbo) hebben uiteenlopende ondersteuningsbehoeften en leerniveaus. Niveaugroepen kunnen de ontwikkeling van leerlingen bevorderen door het onderwijs aan te passen aan hun verschillen. Het is aan te raden om de klas in maximaal drie niveaugroepen in te delen, waarbij de groepssamenstelling regelmatig wordt herzien op basis van de individuele ontwikkeling van leerlingen.
Effectieve methoden
Effectieve methoden om te differentiëren in het sbo zijn meer leertijd en directe instructie, aangepast aan de behoeften van elke leerling. Leerlingen die moeite hebben met leren, hebben meer leertijd nodig, wat gerealiseerd kan worden door pre-teaching, tutoring en digitale adaptieve programma’s. Directe instructie helpt vooral leerlingen met leerproblemen en achterstanden.
Leesonderwijs
Bij leesonderwijs in het sbo is diagnose van leer- en leesproblemen cruciaal. Gerichte extra ondersteuning in kleine groepen, gericht op woordenschat, tekstbegrip en leesstrategieën, is effectief. Tutoring en pre-teaching moeten intensief plaatsvinden, waarbij leerlingen ook elkaar kunnen helpen.
Rekenonderwijs
Voor rekenonderwijs geldt een vergelijkbare aanpak. Na diagnose van leerproblemen start de leerkracht met brede klassikale instructie en past vervolgens de instructie aan op de specifieke behoeften van individuele leerlingen of kleine groepen. Extra en intensieve instructie is in het sbo vaker nodig dan in het reguliere onderwijs.
Ontwikkelkrachtscholen kunnen hun vragen indienen bij de kennisrotonde van het NRO en krijgen daarbij voorrang op antwoord.